Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili) – Membru Governu na'in 9 ne'ebé to'o ohin loron seidauk hetan pose, tuir Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo, nu'udar problema Governu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) ninian.

“Kona-ba ministru sira ne'ebé la hetan pose, ne'e problema sira nian. Ha'u labele ko'alia konaba ida ne'e. Tanba, ne'e AMP. CNRT, KHUNTO no PLP nia problema,” hatete PR Lú Olo bainhira remata Misa Jubileu Extraordinariu no tinan 30 Amu Papa João Paulo II vizita Timor-Leste (TL) iha Tasitolu, Kuarta (30/10/19).

Kona-ba sei karik AMP troka sira-nia membru Governu indijitadu, bele hakotu impase polítika iha rai laran?

"Ne'e desizaun sira-nia oinsá? Ha'u seidauk hatene kona-ba ida ne'e. Nu'udar Prezidente Repúblika iha opiniaun no ideia duni, para atu bele halibur ho se de'it atu bele ko'alia kona-ba destinu TL nian. Ne'e, sei iha tempu para ko'alia," afirma PR Lú Olo.

Hatán ba deklarasaun Primeiru Ministru kona-ba Eleisaun Antesipada (EA), PR Lú Olo hatete EA akontese ona iha 2018.

"Eleisaun antesipada ne'e, Prezidente Repúblika halo tiha ona iha 2018. Ne'ebé, povu fó  votus maioria ba AMP hodi manan iha eleisaun ne'e. Ha'u respeita tebes, povu nia votus ne'ebé fó ba AMP," dehan xefi estadu.

Tempotimor (Dili)-Reprezentante komunidade Vikeke ezije ba Ministériu Saúde (MS) atu kumpri promesa hodi harii Ospital Distrital. Reprezentante Komunidade Vikeke ohin, Segunda (28/10) hasoru Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lu Olo hodi hato’o sira-nia ezijensia.

Tempotimor (Dili) – Iha posibilidade, Partidu Congreso Nacional Reconstrução Timorense (CNRT), lori Prezidente Repúblika (PR), Francisco Guterres Lú Olo ba tribunál. Tanba, viola membru Governu indijitadu na'in sia (9), nia direitu umanus.

"Desizaun Prezidente Repúblika nian ne'e foti tuir kompeténsia. Mas, kompeténsia ida ne'ebé bele kontrária ho konstituisaun, tanba direitu umanus. Ne'e, ema nia direitu. Ha'u tau ita boot iha ne'ebá, dehan ha'u la gosta o, ha'u hasai tiha o, nusa!" dehan Prezidente Bankada CNRT, Duarte Nunes ba tempotimor.com iha Parlamentu Nasionál (PN), Sesta (25/10/19).

Nia esplika, nu'udar nasaun ida, Timor-Leste mós iha tribunál. “Kuandu ema ne'e ita la satisfeitu, tanba direitu internasionál mós proteje ita, ne'ebé bele (ba tribunál)," dehan Duarte.

Duarte afirma, bainhira atu lori ba tribunál, presiza rona mós husi membru Governu indijitadu sira ne'ebé Prezidente Repúblika la fó pose. Nia dehan, tanba ema sira ne'e mak iha direitu.

Tempotimor (Dili) – Deputadu AMP, Sabino Soares ‘Guntur’ konsidera Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú-Olo ukun ho autoritáriu, maski Timor-Leste adota sistema demokrasia.

Guntur hatete lia hirak ne'e, relasiona ho membru Governu indijitadu na'in 9, ne'ebé to'o agora seidauk hetan tomada pose husi Prezidente Repúblika.

“Membru Governu indijitadu na'in 9, hetan kondenasaun husi Prezidente Repúblika. Maski Tribunál Rekursu anunsiu katak membru Governu indijitadu sira ne'e laiha kazu,” hatete Guntur iha Parlamentu Nasionál, Kuarta (23/10/19).

Alende ne'e, deputadu Duarte Nunes husi Bankada CNRT katak bainhira Prezidente Repúblika la fó razaun kona-ba membru Governu indijitadu ne'ebé to'o agora seidauk hetan pose, CNRT sei mantein lista ne'ebé iha.

"Ami hein prezidente fó nia sala para ami troka. Sei ami tau ita boot sira iha fatin ida, tanba de'it PR la gosta ema ne'e, atu troka ne'e la justu. Tan ne'e, CNRT sei mantein to'o tinan 10 mós di'ak, tanba ema ne'e mós direitu iha," nia tenik.

Tempotimor (Dili) – Ministru Negósiu Estranjéiru no Kooperasaun (MNEK), Deonísio Babo Soares hatete, iha tempu besik Prezidente Repúblika (PR) sei simu tan lista naran embaxaidór/a sira ne'ebé durante ne'e seidauk simu pose.

"Lista embaixadór/a sira nian iha tempu besik. Semana ida ne'e nia laran. Ha'u foin fila husi Amérika, vizita ba nasaun seluk, ne'ebé ha'u presiza konsulta didi'ak lai," dehan MNEK, ba jornalista, iha PN, Kinta (10/10/19).

Nia akresenta, lista embaixadór/a ne'ebé Prezidente Repúblika haruka fila laiha problema.

"Lista laiha problema. Maibé, presiza hadi'a ida ka rua. Para halo ajustamentu depois haruka ba Primeiru Ministru, depois haruka ba PR. Maibé, ida ne'e laiha problema," MNEK afirma.

Entretantu, tuir lista kandidatu embaixadór/a sira ne'ebé mak seidauk hetan pose husi PR mak hanesan:

  1. Ines Maria de Almeida, Embaixadora ba Camberra, Austrália
  2. Gil da Costa, Embaixadór ba Reinu Unidu Gra-Britania no Irlandia Norte
  3. José Luis Guterres, Embaixadór ba Konfederasaun Suisa
  4. Paulo Assis Belo, Embaixadór ba Repúblika Mosambike
  5. Isabel Amaral Guterres, Embaixadora ba Lisboa, Portugál
  6. Isabel Amaral Guterres, reprezentante permanente TL ba Sekretariadu Ezekutivu CPLP
  7. Isabel Amaral Guterres, Embaixadora la rezidente TL ba Repúblika Kabuverde.
  8. Maria Natalia Guterres Viegas Carrascalão, Embaixadora ba Singapura
  9. Ilidio Ximenes da Costa, Embaixadór ba Japaun
  10. Hermenegildo Lopes, Embaixadór ba Kambodia
  11. Abrão dos Santos, Embaixadór ba Repúblika Populár Xina
  12. Joana Veneranda Amaral, Embaixadora ba Santa Sé
  13. Armandina Maria Gusmão dos Santos, Embaixadora ba Reinu Tailándia.

Tempotimor (Dili) – Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Arão Noé de Jesus da Costa Amarál informa, proposta Lei Atividade Petrolífeiru (LAP) no Lei Fundu Petrolífeiru (LFP) ne'ebé hetan ona reapresiasaun husi Parlamentu Nasionál, Kinta (10/10/19) loraik sei haruka ba Prezidente Repúblika.

"Lei rua ne'ebé aprova iha Tersa (08/10/19) ne'e, horseik (kuarta) Komisaun C no D inklui tiha ona testu final. Horseik loraik no ohin dadeer ida tama. Ha'u despaxu ona ba Divizaun Apoiu Plenária (DIPLEN) para halo testu finál, para ha'u asina no haruka ba Prezidente Repúblika," informa PPN ne'e iha PN, Kinta (10/10/19).

Arão afirma, prazu ba Prezidente Repúblika hodi estuda no foti desizaun, durante loron tolunulu nia laran.

"Tuir lei loron tolunulu. Durante loron ruanulun nia laran, Prezidente Repúblika se hakarak haruka fali ba tribunal. Depois ba tribunál rekursu iha loron tolunulu nia laran, PR promulga ka vetu polítika," nia esplika.

PPN dehan, bainhira desizaun Prezidente Repúblika sai ona, mak Parlamentu Nasionál ezerse nia funsaun.

Tempotimor (Dili) – Vise Prezidente Parlamentu Nasionál, Luis Roberto hatete para bele ezekuta ho di'ak Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020, presiza halo kompleta estrutura membru Governu, inklui na'in sia (9) ne'ebé to'o agora sediauk hetan tomada pose, husi Prezidente Repúblika.

“PN husu nafatin ba Prezidente Repúblika atu fó pose ba membtu Governu na'in sia (9) hodi bele ezekuta OJE 2020. Bainhira la hetan pose, susar atu hetan garantia ba ezekusaun orsamentu ho di'ak,” hatete Vise II PPN ne'e ba média, Segunda (07/10/19) iha Parlamentu Nasionál.

Nia esplika, PN hala'o ninia funsaun hanesan reprezenta povu hodi prevee orsamentu. “Maibé, atu ezekuta ou halo jestaun ba OJE ne'e, Governu mak hatene. Tan ne'e, ita husu ba Prezidente Repúblika atu halo kompletu ou fó pose ba membru Governu na'in sia (9),” Luis husu.

Entretantu, deputada Bankada PLP, Maria Angelina Sarmento hateten, iha proposta IJE 2020 ne'e, dia 15 Uutubru sei mai iha PN sei halo diskusaun. Nune'e, sei halo revizaun ba OJE atu tetu oinsa Governu atu ezekuta.

"Tanba ne'e PN nia funsaun atu fiskaliza no fó hanoin dei't ba Governu.  Tanba ne'e ita hotu fo fiar ba Governu nu'udar ezekutadór atu bele ezekuta OJE povu nian. Nune'e, atu ezekuta ho di'ak depende ba Governu atu oinsá para bele rezolve mós membru Governu ne'ebe inkompletu hodi garante ba ezekusaun osan povu nian," katak Angelina.

Nia afirma, proposta OJE ba tinan 2020 ne'ebe aprova ona husi Konselu Ministru ho montante $ 1.95 Biliaun atu ezekuta ho diak filafali ba Goveru.

Tempotimor (Dili) – Parlamentu Nasionál (PN) dala ida tan trava viajen Prezidente Repúblika (PR) Lú Olo  ne'ebé tuir planu atu hala'o ninia vizita ofisiál ba nasaun Indonézia hodi hola parte iha Seremonia tomada pose Prezidente Jokowi no hala'o vizita estadu ba Japaun.

Parlamentu Nasionál, Segunda (30/09/19) halo votasaun ba asentimentu PR nia viajen ba Indonézia ho rezultadu votasaun, a favór 29, kontra 31 no abstensaun 0, falta 5. Nune'e mós asentimentu PR nia ba Japaun hetan rezultadu votasaun a favór 29 kontra 32 no abstensaun zero, falta 4.

Iha ninia deklarasaun de votus, deputadu Francisco Vasconcelhos husi bankada Partidu Liberta Povu (PLP) deklara, molok PR ba rai liur tenke hadi'a uluk tiha lai problema rai laran hafoin ba.

“Molok exelénsia Prezidente Repúblika ba rai liur, hadi'a uluk tiha lai problema rai laran hafoin ba,” afirma Vasconcelhos.

Ho deklarasaun ne'ebé deputadu Vasconcelhos deklara ne'e, deputadu bankada PD Adriano do Nascimento ho kasuada no piadas ba AMP dehan, “Knaar ka papél Prezidente Repúblika nian nu'udar Xefi do Estadu nasaun ida ninian, halo diplomasia ho nasaun seluk, se buat ne'e la importante, hamlaha ona, di'ak-liu ita vota de'it, depois mak rezultadu hatete ba Prezidente Repúblika.”

Hanesan públiku hatene ona, tensaun polítika entre PN ho Governu AMP kontra PR mosu bainhira Prezidente Repúblika ne'ebé mós hanesan Prezidente FRETILIN, rezeta atu fó tomada pose ba kandidatu Governu na'in sia (9) ne'ebé aprezenta husi Primeiru Ministru VIII Governu Konstitusionál, Taur Matan Ruak.

 

Tempotimor (Dili)-Governu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) besik atu tama ba tinan rua kaer ukun, maibé to'o ohin loron seidauk konsege hetan solusaun ba problema membru governu la kompletu. Ba kestaun ne'e, Primeiru Ministru Taur Matan Ruak entrega de'it ba tempu.

Tempotimor (Dili) – Pedidu Prezidente Repúblika atu desloka ba Novaiorke, fulan liubá, hetan blokeia husi bankada Governu iha Parlamentu Nasionál (PN). Iha semana liubá, Prezidente Repúblika hatama tan pedidu foun atu desloka ba estranjeiru.

Vise II Prezidente Parlamentu Nasionál (VPPN), Luis Roberto rekoñese kona-ba pedidu ne'e. Nia dehan, pedidu ne'e tama tiha ona iha PN atu husu autorizasaun ba exelénsia Prezidente Repúblika desloka ba Indonézia no Japaun.     

"Sim, pedidu husi exelénsia Prezidente Repúblika nian mai iha Parlamentu Nasionál para fó autorizasaun ba señor Prezidente Repúblika ba iha nasaun Indonézia no Japaun. Ida ne'e, orsida plenária mak sei deside," dehan Vise Prezidente Parlamentu Nasionál, Luis Roberto iha PN, Segunda (23/09/19).

Tuir deputadu bankada KHUNTO ne'e, pedidu foun ne'e sei ajenda. Plenária mak sei deside. Tanba plenária mak aas liu. Tan ne'e, nia dehan, atu autoriza ka lae so plenária mak foti desizaun.

"Maske iha orgaun balun no ema hotu fó hanoin ba Parlamentu Nasionál para fó autorizasaun ba ita nia nai Prezidente Repúblika para halo nia viajen ba estranjeiru, maibé filafali ba plenária. Kuandu bazeia ba Artigu 80 Konstituisaun RDTL, plenária maioria la autoriza, entaun ida ne'e mós Konstituisaun mak haruka. Maibé, karta PR nia sei lori ba iha plenária para hanoin lisuk," dehan Luis Roberto.

Alende ne'e, Parlamentu Nasional (PN) halo ona kanselamentu ba viajem PR nian ne'e hamutuk dala lima tuituir malu. Nune'e, pedidu viajen PR nian to'o de'it PN.

Darwin_Optic

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Tempo Timor Networks

Online Counter