Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Deputadu 33 Asina Akta, Obriga Hatuun Prezidente PN

Plenaria Parlamentu Nasional Plenaria Parlamentu Nasional Foto File

Tempotimor (Dili)-Deputadu na’in 33 husi bankada FRETILIN, PLP no KHUNTO asina ona akta rekerimentu hodi husu ba Vise Prezidente Parlamentu Nasionál lidera plenaria hodi diskuti no deside destinu Prezidente PN Arão Noe.

Deputadu husi bankada tolu ne’e liu husi komunikadu imprensa deklara, maioria absoluta deputadu PN husu ona ba Vise Prezidente PN atu obrigatoriamente ajenda votasaun destituisaun ba Prezidente PN tanba Prezidente PN iha impedimentu.

Liu husi komunikadu ne’e esklarese katak, iha 5 Maiu 2020, bankada tolu hatama rekerimentu destituisaun ba meza PN bazeia ba rejimentu PN, ho prazu loron lima.

Tanba la hetan resposta husi Prezidente PN, iha 11 Maiu 2020, bankada 3 hatama tan rekerimentu ba gabinete Prezidente PN hodi fó hanoin kona-ba termu artigu 16 númeru 2 rejimentu PN (RPN), ne’ebé regula “Pedido de destituição cuja votação e obrigatoriamente agendada para uma sessão plenária a ter lugar no prazo nao superior a cinco dias.”

 

VIDEO PUBLISIDADE APELU HUSI PM TAUR APLAUS BA FRONT LINE

 

Katak, rekerimentu ba destituisaun Prezidente PN obrigatoriamente tenke hetan votasaun iha prazu maximu loron 5 de’it, prazu ne’ebé sei sura husi loron servisu PN nian (dias úteis do PN) ka la sura ho loron Sabadu no Domingu. Prazu ne’e remata iha 12 fulan-Maiu tinan-2020.

Tan ne’e, iha 13 Maiu 2020, deputadu sira na’in 33 asina tan karta ida hodi husu ba Prezidente PN atu hala’o sesaun plenaria ida imediatamente tanba prazu loron 5 ne’ebé Rejimentu Parlamentu estipula liu tiha ona.

“Iha ami nia karta ba PPN, ami subliña lia-fuan “obrigatoriamente” tuir artigu ida ne’e, katak gosta ka la gosta, hakarak ka lakohi, iha ka laiha razaun, PPN tenke uza nia kompetensia tuir artigu 17 RPN, tenke konvoka sesaun plenária ida atu halo votasaun ba pedidu destituisaun ida ne’e,” deklara komunikadu ne’ebé www.tempotimor.com asesu, Sesta (15/05).

Maibé, bankada tolu ne’e dehan, iha 14 Maiu, Prezidente PN halo konferensia imprensa hodi hato’o nia razaun no hatete katak nia rejeita akuzasaun sira ne’ebé deputadu na’in 33, reprezenta maioria absoluta ida, hato’o iha sira-nia karta 5 Maiu liu ba.

Maske Arão rejeita ho argumentu sira ne’ebé sita iha karta laran, maibé, tuir bankada 3 ne’e, tuir RPN, deklarasaun Prezidente PN ida ne’e laiha fatin atu la ajenda plenaria ba votasaun destituisaun.

“Se Sr. Arão Noe iha razaun duni, no nia bele konvense deputadu sira hotu katak nia la halo sala ruma, ida ne’e lori ba debate iha plenaria no ikus mai deside ho votus husi deputadu sira hotu ne’ebé marka prezensa iha plenaria refere. Tanba rejimentu parlamentu nian fó de’it dalan atu nia orbigatoriamente ajenda votasaun ida ne’e”.

Tuir bankada tolu ne’e, Arão hatene no iha konsiensia katak tuir regra normal kona-ba konflitu interesse nian, bainhira pedidu destituisaun ne’e hasoru kedas Prezidente PN, automatikamente Prezidente PN halo impedidu atu konvoka no dirije sesaun plenária ida atu halo destituisaun ba nia an rasik, biar iha ka laiha pronunsiamentu kona-ba impedimentu ne’e.

“Maibé bainhira iha pronunsiamentu mós, se la konvoka ka hala’o sesaun plenária ba destituisaun refere, ida ne’e konsidera hanesan falta ona atu hala’o nia knar nu’udar PPN”.

PUBLISIDADE

 

Bankada tolu ne’e mós hatan deklarasaun Arão Noe ne’ebé sita artigu 17 RPN, tanba konsidera atu hatudu katak nia iha poder atu ajenda ka la ajenda votasaun ba destituisaun.

“PPN la iha poder absoluta, nia labele uza nia kompetensia atu halakon ka ignora poder deputadu sira hanesan artigu 9 Rejimentu Parlamentu nian estipula. Iha tomada de desizaun sira iha parlamentu, prezidente parlamentu reprezenta de’it votu ida, tanba desizaun PN ne’e desizaun kolejial. Kualker desizaun PPN nian bele halo rekursu ba plenaria no plenaria mak sei hola desizaun ho maioria absoluta katak mínimu ho votus 33. Ida ne’e aplika mós ba desizaun Prezidente Parlamentu bainhira nia exerse ninia kompetensia tuir artigu 17”.

Ba rekerimentu ba destituisaun ne’e, bankada tolu dehan, deputadu rekerente na’in 33 mak asina, tan ne’e reprezenta ona maioria absoluta.

“Problema ne’ebé parlamentu hasoru mak prezidente parlamentu en vez de exerse ninia kompetensia, ignora tiha fali atu halo ajendamentu tuir artigu 17 RPN haruka,” deklara bankada 3.

Ho situasaun hirak ne’e, tuir bankada 3, so iha uniku dalan mak Vise Prezidente PN sira substitui PPN hodi assumi prezidensia atu konvoka no diriji sesaun plenária, nu’udar haklaken iha RPN artigu 22 numeru 1 : “Os Vice-Presidentes, rotativamente, substituirão o Presidente nas suas faltas ou impedimentos, nas faltas ou impedimentos destes, a presidência sera assumida pelo deputado mais idozo”.

“Substituisaun ida ne’e substituisaun automatika atu halao knar interinidade tanba PPN falta no hetan impedimentu, no la presiza delegasaun kompetensia husi propriu PPN”.

Bankada 3 ne’e dehan, Vise Prezidente sira so presiza delegasaun kompetensia husi PPN, bainhira atu dezempeña funsaun reprezentasaun ruma, hanesan expressamente haklaken iha artigu 22 numeru 3, RPN : “Aos Vice-Presidentes compete desempenhar as funções de representação do Parlamento que o presidente neles delegar.”

Bazeia ba rejimentu PN, deputadu na’in 33 asina ona karta ida iha 13 Maiu ne’ebé diriji ba Vise Prezidente PN na’in rua, Maria Angelina Sarmento no Luis Roberto hodi husu sira  atu substitui Prezidente PN temporariamente hodi konvoka no lidera sesaun plenaria ba votasaun destituisaun prezidente parlamentu atual, tuir kompetensia ne’ebé Rejimentu PN fó ba Vise Prezidente sira.

“Nune’e, deputadu sira ho maioria parlamentar ne’e husu no hein vise prezidente parlamentu sira asumi funsaun ida ne’e iha tempu badak ne’e nia laran atu kumpre artigu 16-B RPN hodi ajenda obrigatoriamente votasaun ba destituisaun Prezidente Parlamentu ne’ebé ami hato’o tiha ona iha loron-5 fulan-Maiu liu ba”.

Tuir lei Estadu Emerjensia ne’ebé vigora hela, bankada 3 ne’e dehan, orgaun soberania sira Estadu nian tenke mantein funsionamentu no tanba ne’e deputadu maioria iha PN hakarak atu Vise prezidente sira ajenda lalais votasaun ida ne’e atu garante funsionamentu normal PN nian hodi ajuda buka dalan ba hakotu lalais impase polítiku ne’ebé TL hasoru iha tinan 3 nia laran ona, no atu buka dalan tulun governu daualu iha kbiit naton ba luta hasoru surtu COVID-19 no intervene iha situasaun ekonomia no sosial ne’ebé mosu iha povu nia leet hanesan konsekuensia husi surtu COVID-19 ne’e.

 

PUBLISIDADE

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Friday, 15 May 2020 14:58
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Tempo Timor Networks

Online Counter