Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

LH nia Hakat V : Instituisaun Autónoma La Presiza Hetan Transferénsia Espesiál

Palasiu Governu RDTL Palasiu Governu RDTL Foto File

Tempotimor (Dili)- Organizasaun Naun Governamentál (ONG) La’o Hamutuk (LH) la konkorda atu instituisaun autónoma hetan tránferénsia Orsamentu Espesiál husi Orsamentu Jerál Estadu (OJE).

Diskordánsia ne’e LH hato’o liuhusi ninia submisaun ba Komisaun C Parlamentu Nasionál (PN), kona-ba Proposta Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2021, iha loron 13 fulan Novembru 2020.

“Ami la konkorda ho objetivu Governu nian harii instituisaun autónoma hodi hamenus servisu ne’ebé tinan barak Ministériu sira hala’o”, sita iha submisaun LH nian.

LH sita katak, liu husi OJE 2020, Governu harii instituisaun autónoma ualu, no iha Proposta OJE 2021, Governu propoin atu harii instituisaun autónoma lima tan, kompostu husi Ajénsia ba Promosaun Investimentu no Esportasaun, Autoridade Nasional ba Agua no Saneamentu (BETL), Autoridade Nasional ba Eletrisidade (EDTL), Servisu Nasional ba Ambulánsia no Emerjénsia Médiku, no Inspetór Jerál ba Traballu.

Submisaun ne’e hateten, muda atividade no programa hirak ne’e husi Ministériu ka Sekretária Estadu atu sai instituisaun ketak ka autónoma signifika katak, Ministériu sei la kontinua atu jere atividade anterior no atuál.

“Instituisaun foun hirak ne’e sei simu transferénsia ho maneira ne’ebé la fó detallu hanesan ho Instituisaun Governu sira seluk. Instituisaun Autónoma sira dala barak laiha obrigasaun hodi promove akuntabilidade, transparénsia iha prosesu finansa estadu, Lei OJE la fó regra espesífiku kona ba sira bele gasta osan povu nian ba saida”, LH subliña iha submisaun ne’e.

Aleinde ne’e, LH mós konsidera kriasaun ba instituisaun autónoma sira, sei hamenus mós kompeténsia no mandatu demokrátiku husi Parlamentu Nasionál atu halo fiskalizasaun ba ezekusaun husi osan povu sira nian ne’ebé aloka ba instituisaun autónoma.

Ezemplu ne’ebé LH foti, ida bele hare ezekusaun iha OJE 2018 ho montante tokon $50 ba TL Cement hatudu ezekusaun ho 100%, maibé projetu ne’e seidauk la’o no osan rai hela iha konta bankária ANPM nian.

La’o Hamutuk mós observa katak ho proposta OJE 2021, Governu propoin atu hasa’e fundu ne’ebé aloka kuaze 37% husi OJE tomak ba iha transferénsia públiku, boot liu kompara ho 25% iha tinan 2018 no 2019.

“Mezmu, Governu hatudu ona kometimentu ba transparénsia no sistema fiskalizasaun ne’ebé nakloke, liu husi estabelesimentu ba Portal Transparénsia, Portal Munisípiu no mekanizmu sira seluk, maibé progresu hirak ne’e sei la atinje se bainhira Governu kontinua hamenus transparénsia no akuntabilidade orsamentál no la tau iha pratika kona ba polítika governasaun di’ak”, subliña tan.

Iha parte seluk, ho formatu informasaun ba alokasaun hirak ne’e limita instituisaun estadu nia knaar hanesan Governu, Tribunal, Parlamentu labele kontrola, monitoriza iha futuru, ezemplu: Portal Transparénsia no relatóriu trimestral no anuál (CGE) kona ba ezekusaun sei hatudu liña ida de’it. Ne’e hanesan cheque branca (xeke mamuk) ba governante sira, ne’ebé loke dalan ba korrupsaun no taka dalan ba transparénsia.

“Ami husu ba Governu atu hapara tendénsia ba halo transferénsia públiku ne’ebé la iha transparénsia, no hametin sira nia kometimentu ba prosesu orsamentu estadu ne’ebé asesível liu ba fiskalizasaun no partisipasaun popular”, LH husu.

Submisaun ne’ebé hato’o husi ekipa La’o Hamutuk (LH) iha loron 13 fulan Novembru 2020 mak hanesan, Celestino Gusmão, Eliziaria Febe Gomes, Bree Ahrens, Charles Scheiner, Marta da Silva no Adilsonio.(*)

 

PUBLISIDADE

Rate this item
(0 votes)
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« April 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Tempo Timor Networks

Online Counter