Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Durante Tinan 15 Lahetan Rekoñesementu Featured

Olegário F. Xavier 

DILI – Prosesu luta ba libertasaun nasionál mai hosi frente oioin hanesan frente armada, frente diasporta (diplomasia) no frente klandestina, maibé entre frente hirak ne’e nia hun no abut mak frente armada nian, tanba frente rua seluk tenke rona no hala’o orientasaun hosi frente armada.  

Kona – ba frente klandestina no diaspora, iha mós ema lubuk ida hosi munisipiu Lautem ne’ebé iha tempu ne’eba desidi atu kontinua luta ida ne’e ba rai liur. Hanesan iha tinan 1996 Olegário F. Xavier hamutuk ho nia maluk nain 7 seluk hosi munisipiu Lautem hetan orden hosi frente armada nian hanesan komandante Aluk, Mau Nana no seluk tan, haruka sira tenke ba rai liur hodi organiza luta ba libertasaun nasionál. Ema hirak ne’e hosi Lautem mai toba kalan ida iha Bekora, Dili. Depois iha tempu madrugada, sira sa’e subar de’it ro’o Kelimutu iha portu Dili. Hosi Portu Dili ba diresaun Kupang, sira hare Tentara Nasional Indonesia (TNI) ka’er joven ida, tiru mate tiha no so’e tama ba tasi laran. 

Hosi Kupang ba tun fali iha portu Jakarta Timur simu hosi Naldo Rei no lori ba nia hela fatin. Sira hela iha Naldo Rei nia uma durante loron tolu (3), antes sira aluga kareta mikroleta ida hodi ba hare situasaun iha embaixada Alemaña (German) atu oinsá bele halai tama ho intensaun atu husu asilo politiku (suaka politik), dahuluk sira kontaktu ona ho jornalista estranjeiru sira atu oinsá bele halo kobertura ba sira nia asaun ne’e. 

Nia hatutan, tama ba loron ha’at sira komesa ona hakat ba areador embaixada nian hodi halai tama. 

“Ami hotu halai tama ba laran, no hare seguransa ne’e la’ós seguransa sivil, maibé Kopasus ida. Kopasus ne’e mós telefone ba nia maluk sira seluk no mai ka’er ami iha embaixada laran,” hatete Olegário ba Tempo Timor iha Dili foin lalais.  

Olegario hatutan, tanba sira nain tolu seluk sente tauk demais, entaun sira haksoit sai uluk ona hodi halai hikas ba Naldo Rei nia hela fatin. Falta nain 5 mak sei aguenta iha laran, maibé bainhira militar Indonézia sira seluk to’o, no ka’er sira, sira komesa baku malu no tenta atu hadau kilat, maibé la konsege. Hosi ne’e, komesa lori sira ba sulan fali iha prijaun ida iha ai – laran tuan. 

“Iha prijaun ne’e, Prabowo Subyanto ho Jacky Anwar mak inkeritu ba ami. Derepente Luciano da Conceição “Timor Maubere” menyamar telefone direitamente ba Prabowo nia número katak ne’e hosi embaixada Inglatera no husu atu liberta lalais ema sira ne’e, tanba Uniaun Europeia oras ne’e buka hela sira,” haktuir Olegario. 

Nia hatutan, liu tiha ida ne’e, Cruz Vermelha Internasional mós uja helikopteru semo haleu prijaun ne’e hodi buka sira, maibé la hetan. Nune’e, mosu fali staff Cruz Vermella Internasional ida hosi Switzerlandia naran Ana Sofia ho kareta ba prijaun ne’e mak foin liberta sira. 

“Depois nia trata kedas ami nia pasaporte no atu semo ona rai liur mak sira nain tolu seluk foin mosu mai tan atu tuir hotu. Komesa halo tan sira nia pasaporte, no ami sai hosi aeroportu internasional Soekarno Hatta”.

Nia hatutan, hosi Jakarta ba Inglatera no para iha Lisboa, Portugal. To’o iha Lisboa simu hosi solidariedade internasional no hetan seguransa maximu hosi Guarda Nacionál Repúblicana, GNR (Polisia Portugal), no ba kedas hospital militar Portugues nian hodi halo tratamentu saúde ba kanek ne’ebé mak sira hetan durante konfrontu fiziku ho militar Indonézia iha areador embaixada Alemaña nian.

Enderesu ne’ebé sira hela iha Portugal mak iha Av. João Crisóstomo 35, 1050-053 Lisboa, Portugal. Durante iha Lisboa antede kursu ida ne’ebé loke hosi José Ramos Horta iha tempu ne’eba.

Nia hatutan, hafoin Timor – Leste ukun rasik a’an, nia desidi fila mai Timor iha tinan 2003, no aproveita konkore ba Polisia Nasionál Timor – Leste (PNTL) konsege liu no serbisu iha Profost durante tinan 15, fulan 6 nu’udar polisia Task Force no oras ne’e nu’udar Polisia Maritima ho deviza Ajente Xefe.

“Ha’u nia espresaun ne’e nu’udar ema individual ne’ebé uluk mós kontribui ba ita nia prosesu luta ba libertasaun nasionál, maibé infelizmente durante tinan 15 ona nunka hetan buat ida,” hatete Olegário. 

Maske nune’e, nia espera katak buat hotu bele la’o ho di’ak iha rai laran relasiona ho situasaun politika ne’ebé oras ne’e la’o hela. (Oki) 

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Friday, 27 April 2018 12:22
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« April 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Tempo Timor Networks

Online Counter