“Intensaun sira ne’e hotu hatudu momoos katak señor Deputadu iha ona instrusaun ka orientasaun husi ninia superior atu halo esforsu hodi adia eleisaun nasionál iha Timor-Leste. Intensaun sira ne’e gravè no fó ameasa bot ba ita-nia demokrasia ne’ebé sei nurak hela”, dehan deputada Bendita Magno iha diskusaun ba renovasaun Estadu Emerjénsia (EE) iha plenária Parlamentu Nasionál, tersa (24/08).
Iha loron 16 Agostu 2021, Prezidente Parlamentu Nasionál, Aniceto Guterres, liuhosi ninia diskursu durante iha serimónia tomada posse ba Prezidente foun Komisaun Nasionál Eleisaun, foti referénsia katak nasaun barak mak adia sira-nia eleisaun tanba pandemia Covid-19.
Ba referensia ida ne’e, CNRT nota Prezidente PN fó sai de’it mak informasaun kona-ba nasaun besik 80 ne’ebé adia sira-nia eleisaun hodi sai referénsia, maibé subar faktu seluk katak iha nasaun 128 mak selebra eleisaun iha períodu pandemia Covid-19 nian.
Tanba ne’e aproveita okaziaun debate kona-ba estensaun estadu emerjénsia liga ba pandemia Covid-19 ne’e, Bankada CNRT mós hakarak levanta preokupasaun ba situasaun polítika refere.
Iha kalendáriu normal tinan 2022, Timor-Leste sei hala’o eleisaun prezidensiál atu hili prezidente repúblika foun. Kalendáriu eleitorál ne’e iha konformidade ho artigu 75 númeru 2 husi Konstituisaun Repúblika ne’ebé hakerek katak: “Prezidente Repúblika kaer mandatu to’o tinan liman nia laran no ninia mandatu remata bainhira prezidente foun simu pose.” Bazeia ba Artigu 75 husi Konstituisaun da Repúblika ida ne’e, maka estadu iha obrigasaun konstitusionál atu halo eleisaun iha tinan 2022 atu hili fali prezidente repúblika foun hodi troka prezidente atuál ne’ebé nia mandatu sei remata iha 20 Maiu 2022.
Nune’e Bankada CNRT antesipadamente kondena intensaun at sira ne’ebé atu kontinua beibeik halo violasaun ba Konstituisaun. iIa tinan 2017, Timor-Leste hakiduk fali ba kotuk, tanba violasaun gravé barak ne’ebé polítiku sira halo hasoru Konstituisaun Repúblika.
Tanba ne’e, CNRT lamenta polítiku sira uza razaun Covid-19 atu adia Eleisaun Prezidensiál iha tinan 2022, se la’e intensaun atu adia eleisaun ne’e sei viola liután Konstituisaun Repúblika. (*)
