Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili)-Deputadu husi bankada Fretilin ne'ebé dadaun ne'e ukun sai maioria iha Parlamentu Nasionál (PN) husu ba Prezidente Parlamentu Nasional atu 'soe ona' kartaun votasaun, nune'e bele implementa de'it votasaun eletrónika.

Tempotimor (Dili) - Deputadu Partidu FRETILIN no CNRT kontinua haksesuk malu, relasiona ho deklarasaun Vise-Prezidente Bankada FRETILIN, Deputadu Francisco Miranda Branco katak, Xanana la hatudu boa fé hodi solusiona problema iha rai-laran.

Tempotimor (Dili) - Partidu FRETILIN hatudu nafatin ninia prontidaun atu ba kualkér situasaun ne'ebé  Prezidente Repiblika deside, inklui ba eleisaun antesipada.



Tempotimor (Dili) - Bankada Parlamentár Partidu FRETILIN kestiona makaas hahalok Prezidente Partidu Congresso Nacional Reconstrução Timor-Leste (CNRT), Kay Rala Xanana Gusmão, ne'ebé ignora diálogu ba solusiona impase polítika.

Vise-Prezidente Bankada FRETILIN, Francisco Miranda Branco hateten, hahalok Xanana nian la'ós primeira-vés. Maibé halo bebeik ona hodi halo povu iha nasaun nee sai vítima.

Nia fó ezemplu, iha 2006, fahe povu Timor ba Loro-sa'e no Loro-monu ne'ebé lori dezastre boot ba povu iha nasaun ne'e. Agora atu halo diálogu ba solusiona impase polítika, maibé lakohi atu partisipa.

"Uluk ita fahe ona Timor-Leste ba loro-monu no loro-sa'e, agora fila kotuk tan ba diálogu. Ita-nia (Xanana) hakarak loloos ne'e saida ba rai ida ne'e", tenik Branco, iha uma fukun Parlamentu Nasionál, Segunda (10/2).

Nia dehan, nu'udar lider istóriku ida tenke hatudu ezemplu di'ak ba jerasaun foun, liuliu iha situasaun krusiál sira hodi buka solusaun ba futuru nasaun nian.

"Ha'u hanoin ne'e polítika má fé, tanba ita (Xanana) hakilar ba mundu katak g7+ tenke kaer diálogu hanesan solusaun ba problema hotu-hotu, maibé iha ita-nia rain (Xanana) fila kotuk ba diálogu", dehan Branco.

Deputadu ne'e afirma, halo diskursu iha mundu hodi proklama ba rai hotu-hotu katak, diálogu mak solusaun ba konflitu ka lia naksalak iha rai laran, maibé iha rai laran fila kotuk fali ba diálogu ne'e la loos.

Nia akresenta, diálogu ne'e la'os liuhusi karta, maibé diálogu signifika oin ho oin, matan ho matan ko'alia ba malu, la'os diálogu hakerek karta ba malu.

Nune'e, husu ba jerasaun foun sira labele banati tuir atetude sira ne'ebe daudaun ne'e Xanana Gusmão halo hodi aplika iha rai-laran. (*)

Tempotimor (Dili)-Bankada Fretilin iha Parlamentu Nasionál (PN) konfuzaun ho meius ne'ebé bele uza atu lori media center CNRT ba tribunal.

Tempotimor (Dili) – Forum ONG Timor-Leste (Fongtil) konvoka reuniaun ida atu halo diskusaun ho kualidade ba Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020 nian, para bele afeita ba povu. Tuir Fongtil, OJE 2020 ne'e istória foun ba Timor-Leste, tanba nia montante boot.

“Presiza loke espasu ba diskusaun ka diálogu, no konfirmasaun entre Sosiedade Sivíl, Governu, Akademiku, Deputadu, Sosiedade no Peskizadór sira, atu nune'e OJE 2020 bele fó benefisiu ba povu,” hatete Koordenadór ONG La'o Hamutuk, Celestino Gusmão iha Salaun Paroquial São José, Katedral Dili, Kinta (03/10/19).

Nia dehan, proposta OJE 2020 ne'ebé  hetan ona aprovasaun husi Konsellu Ministru ho montante ne'ebé boot iha istória Timor-Leste nian.

Tuir Celestino, OJE 2020 ne'e kuaze mai husi fundus Petrolifeirus. Tan ne'e, nia husu presiza atu halo jestaun didiak para bele mós fó benefisiariu ba povu no jerasaun futuru.

"Tan ida ne'e, antes proposta orsamentu ne'e to'o iha PN ita presiza halo diskusaun antes atu fó hanoin ba parte hotu, hodi garante benefisiariu husi OJE 2020 ba povu tomak," Celestino tenik.

Povu Kontinua Kiak  

Iha sorin seluk, deputadu Francisco Branco lamenta ho montante Orsamentu Jerál Estadu (OJE) ne'ebé aumenta, maibé povu kontinua moris kiak nafatin.

"Ita aumenta Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020 nian, maibé povu kontinua moris ki'ak. Estadu Timor-Leste sei ki'ak nafatin de'it. Estrada barak ita loke, maibé ne'e gasta husi empréstimu, fonte orsamentu ita nia minarai nian mak ita halo projetu sira soi sala, la respeitu regras nasaun nian hodi fó ba malu de'it," Branco lamenta.

Nia dehan “OJE 2020 liuliu $738.248 millioens ba bens no servisu ne'e kona-ba saida nian? no millioens $457.773 ba transferénsia públika ne'e saida nian?”

Branco akresenta, bainhira OJE 2020 maka Governu la tau importansia ba setór produtivu sira, maka nu'udar opozisaun nia sei husu ba Governu.

Tempotimor (Dili) – Bankada FRETILIN iha Parlamentu Nasionál, husu ba VIII Governu, liuliu Ministériu Edukasaun, Juventude no Desportu (MEJD), atu hatuur didi'ak sistema edukasaun iha rai laran, hodi bele hadi'a kualidade edukasaun. Liuliu ba profesór no estudante sira.

"Governu tenke investe maka'as iha área edukasaun. Tanba rekursu umanu ida ne'e, laiha rohan. Tan ne'e, ita nia rikusoin sira seluk bele hotu. Maibé, rikusoin ida ne'e nunka mais bele hotu. Tanba ne'e, tenke investe maka'as iha área edukasaun," dehan Francisco Miranda Branco, Vise Prezidente Bankada FRETILIN iha Parlamentu Nasionál, Kuarta (25/09/19).

Deputadu ne'e, husu Governu atu revé filafali sistema edukasaun nasionál nian.

"Governu iha obrigasaun tenke revé fali sistema edukasaun nasionál atu nune'e bainhira estudante sira remata iha universidade servisu kedas. Maibé, se la hetan servisu Governu apoiu sira hodi hetan kréditu, hodi kria servisu ba ninia-an rasik," dehan Branco.

Nia afirma,  Governu presiza halo komunikasaun ho igreja. Tanba, parte igreja iha esperiénsia iha área edukasaun.

"Igreja Katólika iha esperénsia di'ak kona-ba área edukasaun. Entaun, presiza partila sistema edukasaun ho igreja Katólika. Tanba, sira ho esperensia ne'ebé naruk," tenik Branco.

Tempotimor (Dili) – Deputadu Francisco Miranda Branco hatete, Governu daualu mai atu halo reforma. Hadi'a buat ne'ebé sedauk di'ak. Maibé, sei hahalok fahe malu projetu loos duni, diskursu polítika sira durante kampaíña, retorika de'it.   

“Governu daualu ne'e, mai atu halo reforma. Hadi'a buat ne'ebé seidauk di'ak. Maibé, se ida ne'e loos duni (fahe projetu ba malu), diskursu polítika sira ne'e mesak retórika hotu de'it. Retórika ba kampaíña de'it. Depois, agora nia prátika nafatin de'it hanesan ida uluk," afirma Francisco Branco, Kuarta (25/09/19) iha sala Bankada FRETILIN nian, iha Parlamentu Nasionál.

Francisco Branco hatete lia hirak ne'e relasiona ho Kompañia Baekmoon Unipessoal ne'ebé liu shortlist ba projetu ualu (8) iha MOP. Baekmoon Unipessoal, nu'udar kompañia ne'ebé Luzerio Donzilio Junior da Conceição Teme, oan mane husi asesór prinsipál Ministru Obras Públika, Jorge da Conceição Teme, servisu.

Na'in husi kompañia sira seluk, ne'ebé partisipa mós iha tenderizasaun hamutuk ho kompañia Baekmoon Unipessoal, hahú deskonfia. Sira dehan, iha posibilidade boot Kompañia Baekmoon Unipessoal bele manan projetu lubuk iha MOP.

Francisco Branco deklara Parlamentu Nasionál sei bolu Ministru Obras Públika (MOP), para ba hatán  iha Parlamentu Nasionál kona-ba buat hirak ne'e.

"Ami iha podér atu bolu Ministru Obras Públika mai para hatán iha PN. Karik ida ne'e ami sei uza. Tanba, dalaruma mós bele loos no bele issu de'it. Tanba ita la gosta ema ida, ita hamosu issu bara-barak. Maibé, depois bolu tiha ministru mai hatán iha PN nia oin, mak foin hatene loloos saida mak akontese," Branco afirma.

Vise Prezidente Bankada FRETILIN ne'e hatete Governasaun daualu ne'ebé mai ho polítika atu halakon karatér sira ne'ebé fó projeitu ba malu ne'e, maibé atú ne'ebé akontese iha Governu anteriór da'et fali mai Governasaun daualu.

"Prátika ne'ebé la'o iha Governu anteriór mak fahe projetu de'it. Ajudikasaun direta de'it, single source de'it, la liuhusi aprovizionamentu normál, la liuhusi tenderizasaun ne'ebé se mak kualifikasaun di'ak liu para kaer projetu. Maibé, ita fó tuir sentimentu ida-idak nian, katak familia, kor hanesan. Se hanesan ne'e, ita atu lori nasaun ne'e ba ne'ebé," Branco afirma.

Nia mós dehan, bainhira Governu mai atu hadi'a sistema sira ne'e mak nune'e nafatin, oinsá mak bele kumpri lei ne'ebé vigora iha Timor-Leste.

Tempotimor (Dili) – Prosesu luta ba soberanea tasi nian besik atu atinje ona, maibé sakrifika Timor – Leste tenke lakon osan hamutuk milliaun $US 5 kada fulan, tanba akordu Fronteira Maritima (FM) ne’ebé governu Dili no Canbera asina iha tinan 2018 iha kuatel jeral Organizasaun Nasões Unidas (ONU) seidauk hetan ratifikasaun hosi parlementu nasaun rua nian. 

Page 2 of 2
Darwin_Optic

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« April 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Tempo Timor Networks

Online Counter