Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Horta ‘Hakilar’ Timor-Leste Ladún Prioritiza Inan no Bebé  

Prezidente Repúblika (PR), José Ramos Horta. Prezidente Repúblika (PR), José Ramos Horta. Foto SUplay

Tempotimor (Dili)-Prezidente Repúblika (PR), José Ramos Horta, hakilar Estadu Timor-Leste durante ne’e, ladún fó prioridade ba inan no bebé.

“Iha parte seluk, dalaruma ita la-sempre establese ita-nia prioridade ho loloos, ita la-sempre investe ho matenek no sufisientemente ba buat ne’ebé ita hotu tenke valoriza liu, mak ita-nia inan no bebé sira”, dehan Horta hafoin Partisipa reuniaun anual entre Timor-Leste Parseiru Dezenvolvimetu (TLDPM) iha salaun Ministériu Finansa (MF), Aitarak Laran, sesta (10/06).

Tanba aniversáriu independénsia Timor-Leste nian dadaun ne’e realiza ba dala 20 ona, tenke selebra duni progresu sira ne’ebé Estadu halo ona to’o agora.

Maibé ho aten-brani no haraik-an, mak Prezidente Repúblika hakarak líder Timor-Leste nian presiza mós refleta faillansu sira iha tempu hothotu, oinsá tau atensaun ba inan no oan sira.

“Ita tenke husu ita nia-an oinsá aniversáriu independénsia ba dala 20, nasaun ida-ne’ebé ho rekursu finanseiru adekuadu ne’ebé razoavel, iha metade husi ninia labarik sira moris iha liña pobreza nia okos (liu ema adultu sira), nasaun ida-ne’ebé iha mortalidade neonatál ás liu iha rejiaun, no nasaun ne’ebé kada labarik daruak sofre mánutrisaun, nu’udar taxa mánutrisaun ne’ebé ás datoluk iha mundu. Ida-ne’e simplesmente la-asetavel”, hatete Horta.

Maske dadaun ne'e Timor-Leste konsege investe maka’as iha eletrisidade ne’ebé agora povu asesu 96.1 pursentu, nomós investe ona iha estrada nasionál no estrada rurál, inklui investe iha Kapitál Umanu. Desde tinan 2002, médiu esperansa moris aumenta ba tinan 10 resin, inklui iha tinan 2002 Timor-Leste iha doutór hamutuk na’in 20 kompara ho ohin loron ne'ebé mak iha doutór liu 1.100.

Maibé iha dezenvolvimentu Timor-Leste nian husik hela inan no oan sira iha kotuk, no sira-nia nesesidade no laiha kuidadu husi Estadu.

Tanba ne'e nu’udar líder no ema ne’ebé foti desizaun polítika iha nasaun ida-ne’e, kuaze hanesan reflesaun ida liga ba aprovasaun lejislasaun ne’ebé nesesáriu, no aloka orsamentu, tanba Governu ne’ebé adekuadu ba populasaun 42 pursentu iha nasaun ida-ne’e mak jerasaun foun sira. 

“Ha’u-nia apelu ba ami-nia Governu, Parlamentu no Parseiru Dezenvolvimentu mai ita serbisu hamutuk, hothotu sein ezesaun, Governu no Opozisaun, líder Igreja Katólika no relijiaun sira seluk, setór privadu, sosiedade sivíl, xefe suku, atu iha Timor-Leste ida-ne’ebé laiha tan bebé mate bainhira moris, no ida-ne’ebé labarik hothotu saudável, nutrisaun di’ak, aprende no seguru”, dehan Horta.

Tanba atu atinje vizaun ida-ne’e, Xefe Estadu hakarak rekomenda ba Governu no parseiru dezenvolvimentu sira atu iha alvu ne’ebé konsentradu ba prioridade rua. 

Ba prioridade dahuluk atu redúz mánutrisaun ba labarik, liliu iha loron 1.000 dahuluk entre konsepsaun (bebé iha knotak) to’o bebé sira halo tinan daruak, hotu tenke hatene katak, hafoin labarik halo ona tinan rua, kuaze imposivel atu reverte efetu mánutrisaun.

Nune'e mós fó-susubeen inan ba bebé diminui alarmante no ida-ne’e tanba ignoránsia no promosaun susubeen formula ne’ebé laiha morál.

“Ha’u husu ba Governu atu urujentemente adota kódigu Organizasaun Mundiál Saúde (OMS) susubeen inan nian ne’ebé keleur ona iha Ministériu Saúde to’o kuaze dékada ida. Kombinasaun husi pobreza, ignoránsia no promosaun komersiál susubeen formula artifisial hola papel krítiku ba prevalénsia raes-badak ne’ebé akontese ba ita-nia oan sira”, afirma nia. 

Iha prioridade daruak mak presiza fornese asesu ba edukasaun pre-eskolar ba labarik hothotu atu hari’i baze ne’ebé forte ba oan sira atu nune’e sira bele atinje sira-nia dezenvovlimentu pontensiál tomak, labele para eskola, no remata sira-nia estudu. (*)

Rate this item
(0 votes)
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com
Darwin_Optic

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« April 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Tempo Timor Networks

Online Counter